Het plan van Draghi benadrukt dat een geharmoniseerde erkenning van vaardigheden in heel Europa een factor is die het concurrentievermogen bevordert. Nu is het tijd om actie te ondernemen ...
Een jaar na de publicatie ervan hebben velen de afgelopen weken gereageerd op de moeilijkheden die de Europese autoriteiten ondervinden bij de uitvoering van de aanbevelingen van het plan van Draghi. Dit plan, dat bedoeld is om het concurrentievermogen van Europa nieuw leven in te blazen, bevat een honderdtal aanbevelingen op tal van gebieden, gaande van innovatie en fiscaliteit tot energiebeleid en investeringen.
Mobiliteit van talent
Er is ook een belangrijk hoofdstuk gewijd aan competentiemanagement in Europa. Dat begint met een verwijzing naar het tekort aan kandidaten, dat dus niet alleen in België voorkomt, zowel in zeer gespecialiseerde als in laaggeschoolde beroepen. Gemiddeld beschouwt 54% van de Europese bedrijven, ongeacht hun omvang, het tekort aan vaardigheden als een van de meest urgente problemen.
Een recent rapport van de Europese Investeringsbank stelt zelfs dat het onvermogen om voldoende gekwalificeerd personeel aan te werven, net als de hoge energiekosten, een rem zet op de groei van bedrijven. “Het verbeteren van het aanbod van vaardigheden onder de beroepsbevolking zou langetermijninvesteringen kunnen stimuleren en het algemene concurrentievermogen van de EU kunnen bevorderen”, benadrukt het rapport.
Om deze ambitie waar te maken, is het dringend noodzakelijk om het niveau van onderwijs en opleiding in de hele EU te verhogen en de arbeidsparticipatie te vergroten. Maar ook om een grotere mobiliteit van werknemers te bevorderen, door hen de mogelijkheid te geven zich gemakkelijk te vestigen in regio's waar hun vaardigheden het meest gewild zijn bij bedrijven. Hoewel er in Europa altijd taal- en cultuurbarrières zullen blijven bestaan, is het de bedoeling om een grotere mobiliteit te bereiken, vergelijkbaar met die in de Verenigde Staten, waar het gebruikelijk is om van staat te veranderen naargelang de ontwikkeling van de carrière.
Erkenning zonder grenzen
De uitdaging werpt ook de vraag op van de erkenning van beroeps- en academische kwalificaties in de hele Europese Unie. De Europese richtlijn 2005/36/EG introduceert een dergelijk systeem. De omzetting ervan in Belgisch recht voorziet voor een reeks gereglementeerde beroepen in een automatische erkenning of een behandeling van aanvragen volgens specifieke termijnen en standaardcriteria. Dit is met name het geval voor verschillende medische beroepen en architecten. De Belgische wet voorziet ook in de erkenning van bepaalde beroepen, met name in de transportsector, verzekeringsmakelaars, vastgoedmakelaars, leerkrachten, boekhouders of auditors.
Buiten deze beroepen heeft niemand in principe een dergelijke erkenning of gelijkwaardigheid van diploma's nodig om in de privésector te kunnen werken. In verschillende gevallen zal iemand die in het buitenland heeft gestudeerd echter alleen toegang krijgen tot een baan als zijn of haar diploma gelijkwaardig is. Deze gelijkwaardigheid is ook verplicht voor alle beroepen in de publieke sector of in instellingen die door de overheid worden gesubsidieerd. Hiermee kan de waarde van in het buitenland gevolgde studies worden bepaald door ze te vergelijken met vergelijkbare studies in België.
Naast administratieve erkenning beveelt het rapport van Draghi nu nieuwe inspanningen aan. Met name een harmonisatie van de certificeringsprocessen om opleidingen en de validatie van vaardigheden begrijpelijk en erkend te maken in de hele EU. Dit zou bijvoorbeeld kunnen gebeuren via microcertificeringen en digitale badges. De deskundigen pleiten ook voor een grotere waardering van Europese technische en beroepsopleidingen door middel van specifieke erkennings- en modulaire opleidingssystemen.
Fietsenmakers, paddenstoelenplukkers
De boodschap van het rapport van Draghi lijkt door de Europese Commissie te zijn begrepen. In afgelopen mei kondigde vicevoorzitter Stéphane Séjourné aan dat hij, naast andere maatregelen om de interne markt te versterken, de mobiliteit van vaardigheden wil vergemakkelijken. Er zijn namelijk nog steeds te veel belemmeringen in Europa. Zo is fietsenmaker in België nog steeds een gereglementeerd beroep. Hetzelfde geldt voor het plukken van paddenstoelen in Polen. “Duitsland, waar een derde van de beroepen gereglementeerd is, is kampioen op dit gebied”, aldus de heer Séjourné, geciteerd door onze collega's van Le Monde. De Commissie wil de komende maanden de erkenning van kwalificaties tussen de lidstaten vergemakkelijken.
Niet-EU-burgers?
Hoe zit het met mensen die buiten de EU zijn afgestudeerd? Alex Singirankabo is projectcoördinator bij Convivial, een vereniging die vluchtelingen en nieuwkomers begeleidt bij hun sociale en professionele integratie in België. Elk jaar helpt de vereniging bijna 300 van hen bij hun stappen. “Voor een niet-EU-burger kan een diploma behaald in de EU, in combinatie met twee jaar relevante beroepservaring, leiden tot automatische erkenning van het diploma. Maar buiten deze uitzonderlijke gevallen moet er een dossier worden ingediend om gelijkwaardigheid te verkrijgen”, legt hij uit.
In Brussel gebeurt de erkenning van gereglementeerde beroepen die onder de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) vallen rechtstreeks bij deze instantie. Het ENIC-NARIC-centrum van de Federatie Wallonië-Brussel geeft informatie over de te ondernemen stappen. Dankzij een nieuwe digitale procedure voor de gelijkwaardigheid van diploma's van het hoger onderwijs zijn de termijnen onlangs teruggebracht tot één of twee maanden. Voor diploma's van het secundair onderwijs ligt het echter wat ingewikkelder, aldus Alex Singirankabo.
Hij herinnert er ook aan dat het verkrijgen van
een gelijkwaardigheid kosten met zich mee kan brengen en tijd kan kosten,
terwijl het voordeel in veel gevallen onzeker is. "Bij ons publiek betreft
het overgrote deel van de verkregen erkenningen een opleidingsniveau, maar geen
specifieke titel. Hierdoor kan men aanspraak maken op salarisschalen in de
openbare dienst of de weg vrijmaken voor nieuwe studies. Maar het helpt niet
noodzakelijkerwijs bij het vinden van een baan, aangezien de vaardigheden die
verband houden met de specifieke kenmerken van het diploma niet worden erkend.
Je moet er dus zeker van zijn dat het de moeite waard is", vat hij samen.
De workshops van Convivial begeleiden de begunstigden dan ook vooral bij het
uitstippelen van een solide beroepsproject, dat veel verder gaat dan een
administratieve validatie.
Lees hier meer over onze komende evenementen.
Beci is het aanspreekpunt van het Enterprise Europe Network voor Brusselse bedrijven die zich internationaal ontwikkelen. Met de steun van partnerorganisaties in 56 landen geven Enterprise Europe Brussels-experts van Beci en hub.brussels advies en ondersteuning voor internationalisering, innovatie, digitalisering en de transitie naar meer duurzaamheid. Neem contact op met Beci voor informatie en advies over de Europese interne markt, toegang tot buitenlandse markten en contacten met buitenlandse bedrijven. Diensten, toegang tot het EEN-netwerkplatform en internationale B2B-evenementen over: www.brusselsnetwork.be
