Ondernemen zonder faillissement te vrezen, klanten factureren en tegelijkertijd bijdragen aan je pensioen, vrij blijven en toch beschermd zijn: het kan. Al meer dan 25 jaar begeleidt Smart duizenden ondernemers dankzij een uniek model: dat van de gedeelde onderneming.
Veel ondernemers in spe staan voor een moeilijke keuze: zelfstandig ondernemer worden, wat spannend is, maar ook risico's en onzekerheid met zich meebrengt, of in loondienst gaan, wat stabieler is, maar minder flexibel. Smart heeft zich tussen deze twee opties geplaatst. “Wat wij aanbieden, is een andere manier van ondernemen”, vertelt Yvon Jadoul, secretaris-generaal van de coöperatie.
Bij Smart behoudt de kunstenaar, consultant of trainer zijn of haar autonomie: ze kiezen hun klanten, bepalen hun tarieven en beheren hun agenda. Op administratief en sociaal vlak zijn ze echter werknemer (sommigen zelfs met een contract van onbepaalde duur), met alle voordelen van dien: betaald verlof, pensioen, ziektekostenverzekering. “Smart combineert het beste van twee werelden”, vervolgt Yvon Jadoul. “Je inkomen wordt omgezet in een arbeidsovereenkomst, wat volledige sociale zekerheid garandeert.”
De gedeelde onderneming in de praktijk
Smart definieert zichzelf als een gedeelde onderneming. Met andere woorden, iedereen ontwikkelt zijn of haar eigen activiteit, maar kan daarbij rekenen op een collectieve structuur die risico's en middelen deelt. In de praktijk betekent dit dat de inkomsten van de leden via Smart lopen, die factureert, int, de salarissen uitbetaalt en de sociale bijdragen regelt.
“Isolement is een echt probleem voor zelfstandigen”
Yvon Jadoul
Waar zelfstandigen het economische risico alleen dragen, wordt dat bij Smart verdeeld over de hele coöperatie. “Bij ons bestaat faillissement niet”, benadrukt de secretaris-generaal. Als een klant te laat betaalt, is het loon toch gegarandeerd. Als een activiteit wordt stopgezet, gaat het lid niet ten onder aan schulden en kan het met een gerust hart opnieuw beginnen, omdat de coöperatie de betalingen voorschiet en indien nodig de invordering op zich neemt. Deze onderlinge solidariteit bevrijdt de leden van financiële druk en administratieve rompslomp, waardoor ze zich kunnen concentreren op hun werk. Dit is ongetwijfeld een van de meest opvallende verschillen met het statuut van zelfstandige.
In ruil daarvoor wordt een gemiddelde bijdrage van 13% van de omzet gestort in een gemeenschappelijke pot die een reeks diensten financiert: juridische bijstand, administratief en boekhoudkundig beheer, opleidingen, werkruimtes, incasso van vorderingen of zelfs renteloze leningen.
Een solidaire gemeenschap
Smart is niet alleen een dienstverlener, de coöperatie koestert ook een echte collectieve dimensie. Tijdens koffiebijeenkomsten, workshops voor co-ontwikkeling of netwerksessies kunnen leden ervaringen uitwisselen, contacten delen en soms zelfs gezamenlijke projecten opzetten.
“Isolement is een echt probleem voor zelfstandigen”, zegt Yvon Jadoul. “Bij Smart ben je nooit alleen.” Elk lid wordt vennoot door een jaarlijkse coöperatieve bijdrage van 30 euro te betalen, volgens het democratische principe “één persoon = één stem”. Er wordt geen dividend uitgekeerd: de winst wordt volledig geherinvesteerd in het collectieve project.
Inspelen op veranderingen van de arbeidsmarkt
Het model is aantrekkelijk omdat het aansluit bij de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Freelancen neemt toe, meervoudige beroepsactiviteiten worden steeds gebruikelijker en veel mensen streven naar meer autonomie zonder daarbij hun sociale zekerheid op te geven. In dit tussengebied biedt de gedeelde onderneming een hybride oplossing.
Jonge afgestudeerden kunnen via Smart een activiteit uitproberen zonder meteen een eigen bedrijf op te richten. Meer ervaren professionals zien het als een kans om hun carrière in een veilige omgeving een nieuwe wending te geven. “We laten zien dat het mogelijk is om op een andere manier te ondernemen. Dit model combineert vrijheid en zekerheid”, vat de secretaris-generaal samen.
En morgen?
Smart is ontstaan in de culturele sector en heeft zijn horizon geleidelijk aan verbreed. Vandaag telt de coöperatie bijna 40.000 leden in België en is ze actief in verschillende Europese landen. Ze inspireert andere initiatieven en roept de overheid op om na te denken over de toekomst van werk.
“Zelfstandige worden kan niet de enige optie blijven om te ondernemen. De gedeelde onderneming is een geloofwaardig alternatief, dat aansluit bij de realiteit van vandaag”, concludeert Yvon Jadoul. In tijden van een steeds onzekerder wordende arbeidsmarkt en een toename van burn-outs, verdedigt Smart een collectief model dat bescherming biedt zonder grenzen te stellen.
Bij Beci verdedigen we de belangen van Brusselse bedrijven en laten we de stem van ondernemers horen bij beleidsmakers. We ondersteunen vooral projecten die de economische ontwikkeling van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest stimuleren. Sinds enkele maanden pleit Beci voor een Brusselse regering die in staat is om de groei van bedrijven te begeleiden en een omgeving te creëren die bevorderlijk is voor innovatie en werkgelegenheid. Meer informatie vindt u op onze speciale pagina.